Jakiś czas temu przyjaciółka zapytała mnie: „Kiedy zaczęliście czytać Małej?” Przyznam szczerze, że nieco zbiła mnie z tropu, bo wydaje mi się, że zaczęłam jej czytać i śpiewać już w życiu płodowym. Prawda jest taka, że ciężko udzielić precyzyjnej odpowiedzi na to pytanie. Bo czy istnieje odpowiedni wiek do rozpoczęcia czytania? Moim zdaniem dziecko nigdy nie jest zbyt małe, żeby zacząć mu czytać. Zawsze jest właściwy moment i nigdy nie jest na niego za późno. I chociaż o pozytywnych skutkach czytania pisali chyba już wszyscy, wałkowania tego tematu nigdy nie jest za wiele.

Dlaczego warto dziecku czytać książki od początku?

Zanim Twoje dziecko nauczy się mówić, próbuje zrozumieć Twoją mowę. Rozszyfrowywanie jest ważnym elementem jego rozwoju. Od urodzenia dziecko chłonie język, z jakim się styka, tworząc wzorzec prawidłowej mowy. Żeby ułatwić mu cały ten proces, powinnaś mówić do niego jak najwięcej. Co ważne, nie tylko językiem potocznym, ale i literackim. To właśnie dzięki innej melodyce i rytmowi, dziecko szybciej zapamiętuje i rozwija nowe połączenia nerwowe. Choć niewielu zdaje sobie z tego sprawę, to właśnie wiersze, których rytm odczuwalny jest przez dzieci w naturalny sposób, pozytywnie wpływają na rozwój ich zmysłów, układu nerwowego i koordynację słuchowo-ruchową. Taka nauka przez zabawę sprawia im niesłychaną radość. Nic więc dziwnego, że nawet kilkumiesięczne maluchy próbują naśladować czytane wierszyki i radośnie poruszać się w takt powtarzających się dźwięków.

Badania dowodzą, że dzieci, którym czyta się od maleńkości, są elokwentne i bardziej skoncentrowane od swoich rówieśników.

Takie cechy z całą pewnością przydadzą się w późniejszym wieku! Co takiego kryje się w tych w kółko powtarzanych bajeczkach i wierszykach? A no właśnie owa rutyna. To kilkakrotne czytanie tej samej książeczki, zwiększa zasób słów malucha, utrwala wiadomości i pozwala zapamiętywać całe zdania. Związane jest to także z koncentrowaniem się je jednym, znanym bodźcu, dzięki czemu wspomaga on prawidłowy rozwój bez zbędnych rozpraszaczy.

Czytanie jest równie ważne w kwestiach emocjonalnych. Czytanie pomaga tworzyć mocne więzi między dzieckiem a rodzicem czy innym członkiem rodziny. Jeśli czytasz swojemu dziecku, czuje się ono ważne i doceniane. Widzi, że jesteś w stanie odłożyć swoje zajęcia na później, by móc spędzić chwilę z nim na wspólnej lekturze. Ponadto książki sprawiają, że dziecko lepiej rozumie własne uczucia i potrafi je dokładniej opisywać. Poznając losy bohaterów, dziecko przeżywa to, co dzieje się w opowieści i sporo dowiaduje się o świecie. To również świetna droga przekazywania informacji trudnych czy wartości moralnych, na które chcemy uwrażliwić dziecko teraz i w późniejszym życiu.

Korzyści nie tylko dla dziecka

Naukowcy z Uniwersytetu w Sussex w południowo-wschodniej Anglii udowodnili w swoich badaniach, że czytanie jest jednym z najskuteczniejszych sposobów radzenia sobie ze stresem. Któryż z rodziców nie mierzy się z tym problemem w dzisiejszych czasach. A wystarczy tylko kilka minut głośnej lektury z dzieckiem, by obniżyć poziom poirytowania i napięcia aż o 66%! Pod tym względem więc książki przebijają słuchanie muzyki, granie w gry wideo, spacer czy relaksowanie się przy kubku ciepłej kawy. A może to magiczne oddziaływanie naszych pociech?

Nie tylko bajeczki na dobranoc…

Utarło się, że dzieciom czyta się przed snem. Owszem, jest to doskonale wyciszający rytuał. Książka jednak nie powinna się dziecku kojarzyć wyłącznie ze spaniem. Dlatego właśnie zachęcam, by wprowadzić lektury również o innych porach dnia i w innych miejscach niż łóżko czy sypialnia. U nas wspólne czytanie sprawdza się np. w chwilach mojej porannej czy popołudniowej kawy. Zamiast pić ją przy stole czy w pozycji horyzontalnej na kanapie, wolę usiąść na dywanie w pokoju córki i zaprosić ją do wspólnej lektury. To też doskonała chwila na potrzymanie jej na kolanach, pogłaskanie i potulenie się. Kiedy była mniejsza, książeczki, w bardziej wodoodpornej wersji, braliśmy do kąpieli. Dziś Nina lubi zabierać książki na spacer. To dopiero musi być widok – niespełna dwuletnie dziecko, „zaczytane” na spacerze. Przez to, że znam już niektóre historie na pamięć, jestem w stanie bezkolizyjnie prowadzić wózek i „czytać” ulubioną lekturę córy. Książki świetnie sprawdzają się w kolejce u lekarza, w kościele czy w momentach, gdy muszę załatwić jakąś ważną sprawę na mieście. To nie tylko umilacz czasu, ale przede wszystkim zdrowy nawyk. Wszak znacznie przyjemniej patrzy się na ludzi w tramwaju z nosami w książkach niż w telefonach komórkowych.

Natury nie oszukasz

Tak, tak powiecie – filolożka. A i owszem. Ale również zapalony mol książkowy od dziecięcia. Niezależnie od tego czy wyssałam z mlekiem matki, czy odziedziczyłam po tacie, wszelkie honory należą się mojej mamie chrzestnej. Miłość do książek będzie mi towarzyszyć zawsze. Nic więc dziwnego, że chcę zarazić nią również moją córkę. Wychodzę bowiem z założenia, że korzyści, jakie przyniesie czytanie już w młodym wieku, są nieocenione i z całą pewnością przyczynią się do lepszego rozwoju mojego dziecka. A skoro jest to wpisane poniekąd w mój kod genetyczny, czuję, że Nina, jako krew z mojej krwi, nie będzie mi tego miała za złe w przyszłości.

Czytaj swojemu dziecku – od urodzenia!

„Stary człowiek uczył swojego wnuka o życiu. Powiedział do chłopca:

– W moim wnętrzu toczy się walka. To jest straszna walka, toczona pomiędzy dwoma wilkami.

Starzec zrobił pauzę, by zaczerpnąć tchu, lecz po chwili kontynuował z poważną miną:

– Jeden z wilków jest zły. On jest gniewem, zazdrością, smutkiem, żalem, chciwością, pychą, użalaniem się nad sobą, poczuciem winy i niższości, kłamstwem, fałszywą dumą, pragnieniem dominacji i ego.

– Drugi wilk jest dobry – starzec rozpromienił się. – On jest radością, pokojem, miłością, nadzieją, pokorą, uprzejmością, dobrocią, hojnością, prawdą, współczuciem i wiarą.

– Taka sama walka toczy się w tobie – podsumował starzec – i wewnątrz każdego innego człowieka.

Wnuk zastanowił się przez chwilę, a potem zapytał dziadka:

– Który wilk wygra?

– Ten, którego nakarmisz – padła odpowiedź.”

Dzisiaj do głosu dochodzi nasz zły wilk. Dzisiaj karmimy go gniewem, który daje nam energię do działania. Chcemy, aby urósł i aby szedł z nami ramię w ramię w czasie protestów. Aby użyczył nam swojej mocy do zebrania się w tłumie, do krzyczenia jednym głosem. Dzisiaj sięgamy do naszej mocy, która drzemie w każdej z nas. 

Jesteśmy obecne w Internecie, na forach, na protestach. Rozmawiamy z naszymi bliskimi, wyjaśniamy dzieciom i krewnym motywy naszego postępowania. Dostajemy wsparcie od naszych matek i babć, a nawet dziadków, którzy do tej deklarowali solidarność z kimś innym. 

Dzisiaj mocno stąpamy po ziemi, chcemy, aby echo naszych kroków rozbrzmiewało w całej Polsce. Dzisiaj używamy ciężkich słów, używamy ich jako naszych mieczy, jako broni i jako tarczy. 

Nasze wilki są gotowe stanąć do walki. Niektóre z nas już zaczęły, padł pierwszy kamień i z piersi wydarł się krzyk. Ręce zacisnęły się na czyichś ramionach. Wilk zawył. 

Dzisiaj jeszcze nie myślimy o jutrze, bo trwamy w walce, która nas porwała, czujemy jedność z tłumem i współodczuwamy z jednostką. Każde słowo jest jak dolanie oliwy do ognia – czasami po kropelce, a czasami całym strumieniem. W powietrzu unosi się strach pomieszany z ekscytacją. Wilki warczą, to nasza walka. 

***

Jutro. Jutro chcemy obudzić się w świeckim państwie. Jutro chcemy czuć się bezpieczne i wolne. Chcemy decydować o sobie i być równouprawnioną częścią społeczeństwa. Chcemy, aby jutro koszmar się skończył. Juto chcemy ubrać się w to, na co mamy ochotę i iść tam, gdzie nam się podoba, bo czeka nas zupełnie nowy dzień. I słońce będzie świecić na niebie, a ciepłe promienie będą ogrzewać nasze twarze. Jutro będziemy wiedziały, że wczoraj stałyśmy się częścią czegoś ważnego, że dzięki naszej energii dokonała się zmiana. Jutro również będziemy pamiętały, że mamy moc, po którą możemy w każdej chwili sięgnąć i o tym, że możemy krzyczeć jednym głosem. 

***

Tylko widzisz, jeśli dzisiaj poleje się krew, jeśli dzisiaj usłyszysz o jeden krzyk za dużo, jeśli dzisiaj otworzysz swoje serce na nienawiść, weźmiesz do ręki kamień, Twój zły wilk stanie się silny. Dzisiaj myślisz, że potrzebujesz tej siły, żeby walczyć. Dzisiaj wymagasz od siebie bycia wojowniczką, energia walki jest dobra, mobilizująca. Jeśli jednak zaczniesz karmić złego wilka nienawiścią, zaczniesz patrzeć na ciemny świat i zaciśniętymi zębami mówić „oni”, jutro może wciąż pozostać za mgłą. 

Wilk, którego dzisiaj karmisz, jutro nie zaśnie. Będzie miotał się w Twoim wnętrzu i powoli odbierał Ci radość, będzie Cię trawił niczym ogień. Być może wypali do cna to, co miałaś w sobie wcześniej i narodzisz się na nowo. Być może tego właśnie potrzebujesz, bo ogień będzie miał moc, która uleczy Twoje rany i która sprawi, że zmniejszy się Twoje cierpienie. Być może wcale się tego nie spodziewasz i patrząc w lustro jutro, będziesz zdziwiona. 

***

Pamiętaj, że masz w sobie dwa wilki. Ten dobry tam jest. Pamiętaj, jaka gwiazda świeci dzisiaj nad nami wszystkimi. Robimy to, co musimy, bo kochamy siebie i naszych bliskich. Kochamy ogromną miłością dzieci, które są już z nami i te, które być może się pojawią. Pamiętaj, proszę, że najważniejsza jest w tym wszystkim miłość. Gdy zatracisz się w walce, pamiętaj, że naprzeciwko Ciebie stoją ludzie. Ludzie, którym najprawdopodobniej tej miłości zabrakło, których życie być może nie było nigdy takie, o jakim marzyli. Nie wymagaj jednak od siebie zrozumienia i empatii dla kogoś, kto Cię krzywdzi. Pamiętaj jednak, że narracja nienawiści,  jest ostrym mieczem, który ma dwa końce. Trafia w osobę, w którą jest skierowana, ale jednocześnie zostawia w Twoim sercu ślad. Taki zatruty kolec będzie karmił złego wilka. 

***

Dzisiaj przytul swojego chłopaka, narzeczonego męża i swoje dzieci. Zadzwoń do swoich bliskich, którzy się o Ciebie martwią. Pamiętaj, nie jesteś sama w tej walce, żadna z nas nie jest. Zgromadź niezbędną energię i działaj – protestuj, angażuj się. Wieczorem… wieczorem jednak nakarm dobrego wilka. Współczuj, odczuwaj, odpocznij. Walka kiedyś się skończy, a na podwalinach tego, co zostanie, zbudujemy nowy, piękny świat. Świat pełen miłości, bo przecież o to właśnie walczymy dzisiaj, prawda?