Babcia, mama i kuzynka. Trzy tak różne, a paradoksalnie tak podobne do siebie kobiety. Dzieli je właściwie wszystko – wiek, nawyki, sylwetka czy zainteresowania. Każda ma inne wykształcenie i sposób na siebie. Wprawdzie wyznają podobne wartości, ale każda na swój sposób. I chociaż jeszcze o tym nie wiedzą, życie każdej z nich nauczyło mnie czegoś bardzo ważnego, o czym chcę Wam dzisiaj opowiedzieć.

Zarówno koniec roku, jak i jego początek, to świetny czas na podsumowanie. Tego, co już minęło, co udało się zrobić czy osiągnąć. Dzisiaj jednak nie będę rozliczała się publicznie z moich postanowień na 2017 rok – aż taką ekshibicjonistką nie jestem. Będzie o mnie, ale nie bezpośrednio. Chcę opowiedzieć Wam historie trzech wyjątkowych kobiet, które chyba jeszcze nie wiedzą, jak wiele dla mnie zrobiły. I jeśli czekacie na ckliwe wynurzenia o tym, jak to mama dała mi życie i wszystkiego mnie nauczyła (nie umniejszajmy tu tatusiowi – czuję w kościach, że on również miał spory wkład w to dzieło), tutaj ich nie znajdziecie. Dziś oddaję honory tym, którzy na to zasługują. Chociaż pośrednio każda z nich, kształtując swój los, wpłynęła tym samym również na moją ścieżkę, dzisiaj będzie tylko o nich. I o tym, jak swoim życiem pokazują, że można, a nawet że trzeba coś zmieniać. Trzeba działać tu i teraz. Nie patrzeć na przeciwności losu, nie poddawać się, walczyć o swoje.

Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono! (1)

Co w głowie ma współczesna 14-latka? Modne ciuchy, lans na Snapie i rosnącą liczbę followersów na Instagramie. Wystarczy jednak cofnąć się o 60 lat, by spotkać dziewczynę, która za chlebem opuściła rodzinny dom, zostawiła kraj, w którym się wychowywała i wróciła do Polski – na ziemie przodków, których nigdy nie poznała. Co siedzi w głowie dziecka decydującego się na taki krok? Chęć przetrwania. Chęć zmiany i polepszenia nie tylko swojego bytu, lecz również życia swojej rodziny. Dwie siostry, matka wdowa – ktoś musiał się o nie zatroszczyć. Tą dzielną nastolatką jest moja babcia. Chociaż spoglądając na nią teraz, nie widzę już dziarskiej dziewczyny, która nie bała się żadnej pracy i chwytała się wszystkiego, byle tylko pomóc swoim najbliższym, wiem, że ona w środku gdzieś tam jest. Ta energiczna dziewczyna, która niewiele myśląc, przekroczyła dwie granice. Tę państwową i tę, która była granicą jej komfortu, tego co znała. Chociaż pewnie bała się nie raz, walczyła. Bo wiedziała, że tylko śmiałe posunięcia ją do czegoś w życiu zaprowadzą. Dziś wiem, że jej trud nie poszedł na marne, bo cała jej rodzina wróciła do Polski. Wiem, że pot, łzy i zgrubiałe od ciężkiej pracy palce były potrzebne, by, zarówno jej dzieciom, jak i wnukom, żyło się lepiej. Ale to wszystko wymagało niebywałej odwagi i wytrwałości, której mam czasem wrażenie współczesnym kobietom bardzo brakuje. Może więc warto takiej siły poszukać w sobie dziewuchy?

Mierz siłę na zamiary, nie zamiar podług sił. (2)

Dziewczyna z wielodzietnej rodziny, wychowująca się w wiosce zabitej dechami, która już od urodzenia miała z góry narzuconą przyszłość –  dom, sklep albo szkoła. Co innego mogłaby robić? Przecież dzieci z takiej rodziny jak ona nie mogły w życiu daleko zajść. Co z tego, że uczyła się lepiej od swojego rodzeństwa – jej przeznaczeniem było zostać na gospodarstwie, zajmować się domem, mężem i dziećmi. Praca zawodowa dla takiej? Nic z tych rzeczy. Szczytem marzeń mogła być funkcja sklepowej lub nauczycielki w szkole podstawowej. A jednak! Chociaż historia ta zakrawa na scenariusz hollywoodzkiej produkcji, bo pomimo wszelkich przeciwności losu, jej się udało, moja mama nigdy nie dostała Oskara. Chociaż moim skromnym zdaniem jej się należy! Dzięki swojemu uporowi udało jej się dojść do czegoś. Wyrwać się z miejsca, które ją ograniczało i pokazać wszystkim tym, którzy w nią nie wierzyli, że można! I choć łatwo nie było, i jak w każdej trzymającej w napięciu historii zaczynała od poziomu gruntu, jako salowa, dziś jest położną oddziałową i spełnia się w swojej pracy. Ma wyższe wykształcenie, kochającego męża, szczęśliwą rodzinę i swoje M3 w powiatowym mieście. Jej polish dream pokazuje zarówno mi, jak i innym kobietom, że zawsze trzeba mierzyć wysoko! Nawet jeśli nikt Cię nie wspiera, kiedy wszyscy nastawieni są przeciw Tobie, utrudniają Ci osiągnięcie celu – nie poddawaj się! To ma być Twoja siła napędowa. Twój motor do działania. Zobaczysz jaka gula im skoczy, gdy okaże się, że jednak można. Satysfakcja gwarantowana, pod warunkiem, że robisz to wyłącznie dla siebie. Nie po to, żeby komuś pokazać – to tylko wisienka na torcie, który będzie Twoją nagrodą, gdy już się uda.

Młodości! dodaj mi skrzydła! (3)

W tej historii nie będzie trudnego dzieciństwa. Możecie wręcz stwierdzić, że to opowieść o rozwydrzonej jedynaczce, która dostała wszystko pod nos, a zrobiła i tak po swojemu. Na złość rodzicom? A może właśnie w zgodzie z samą sobą, z tym, co czuła… Czy młodsza ode mnie o dwa lata kuzynka mogła nauczyć mnie czegoś o życiu? Sama wciąż zadaję sobie to pytanie. Nawet jeśli to, co mi pokazała, nie jest tak rzeczywiste, jak mogłoby się wydawać, warto o tym opowiedzieć. M. jest młodą dziewczyną, która chodzi własnymi ścieżkami. Chociaż nie jest to zgodne z tym, co wymyślili dla niej rodzice i otoczenie, M. chodzi własnymi ścieżkami. Zaczęła studia, obroniła licencjat i zamiast zgodnie z przewidzianym scenariuszem udać się na magisterium, wyjechała z kraju. Praca fizyczna za granicą jest dla niej tylko przepustką do wymarzonego świata – do spełniania marzeń o podróżowaniu. Zarabia i wylatuje gdzieś na drugi koniec świata, np. do Tajlandii, Laosu, Malezji, Singapuru czy Australii. Jej kolejnym celem jest Kanada. I choć aktualnie znów nie robi tego, czego życzyłaby sobie nasza rodzina, M. jest szczęśliwa. Spełnia się. Czemu więc miałaby bronić dyplom, który do niczego nie jest jej potrzebny? Po co jej praca, stabilizacja i trzydziestoletni kredyt na mieszkanie? Niepotrzebny jej też chłopak i perspektywa dwójki dzieci za kilka lat. Ona chyba nie tego chce, nie tego szuka. A przynajmniej nie w tym momencie. Cieszę się, że miała na tyle odwagi, by przeciwstawić się z góry narzucanym jej schematom.

Jestem dumna, że takie dziewczyny jak ona pokazują, że kobieta może być szczęśliwa w inny niż klasyczny sposób, narzucany przez społeczeństwo, w którym żyjemy.

I choć niewykluczone, że za kilka lat sama zechce gdzieś osiąść, zakorzenić się, teraz korzysta z życia i jest szczęśliwa. Bo nawet w naszym codziennym życiu warto wyjść poza schemat. Nikt nie mówi Ci, żebyś nagle rzuciła wszystko, co masz i jechała na drugi koniec świata. Ale czasem warto zaryzykować i działać nieszablonowo. A przede wszystkim – nie można się tego bać!

W swoim życiu spotkałam wiele wyjątkowych kobiet, których historie mogłyby być inspiracją dla dalszych pokoleń. Daleko nie muszę szukać: moje absolutne bohaterki – ciocia i kuzynki, które na co dzień zmagają się z mężem i ojcem alkoholikiem; polonistka, która z zapałem i charyzmą przekazywała wiedzę kompletnie niezainteresowanemu mat-fizowi w liceum czy przyjaciółka, która mimo bardzo trudnych chwil i wątpliwości podczas ciąży, wychowuje teraz pięknego i zdrowego syna… Każda z nich codziennie czegoś mnie uczy. Wytrwałości, cierpliwości i tego, że nie ma rzeczy niemożliwych. Rozejrzyj się dookoła – z całą pewnością znajdziesz w otaczających Cię ludziach coś wyjątkowego – musisz tylko chcieć to zauważyć.

Przekraczaj własne granice.

Słuchaj siebie.

Mierz wysoko.

Wychodź poza strefę komfortu i odgórnie narzucone ramy.

*Post scriptum, czyli odwołania w śródtytułach

Na sam koniec pragnę z całego serca przeprosić Cypriana Kamila Norwida (który prawdziwie Wielkim Poetą był) za fakt wykorzystania fragmentów pochodzących z repertuaru innego (tfu!) wieszcza. Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa. Tak, tak – jestem z wykształcenia polonistką i miałam łacinę na studiach.

1 Adam Mickiewicz „Pan Tadeusz – Inwokacja”

2 Adam Mickiewicz „Pieśń filaretów”

3 Adam Mickiewicz „Oda do młodości”

Designed by Pressfoto / Freepik

A później pojawia się pierwsze niepowodzenie na fali sukcesów.

Jedna mała kreska i jedna kropla krwi, które sprawiają, że żołądek przewraca Ci się do góry nogami, a nos robi się czerwony. Hej, supergirls don’t cry, do they? Nie płaczesz, to przecież tylko biologia nic innego. Podział, do którego nie doszło, reakcja chemiczna, która się nie wydarzyła. W tym wszystkim Ty  – taka wolna, taka niezależna i taka wciąż oryginalna, tylko wina pijesz nieco więcej niż zwykle.

Krew na majtkach. Dlaczego na Twoich majtkach jest krew? Dlaczego nie widziała czerwonej plamy ta dziewczyna w kwiecistej sukience, którą widziałaś w Biedronce? Dlaczego nie Wiolka z działu HR, która nie umie odstawić wina na 9 głupich miesięcy? Dlaczego nie sąsiadka, która tydzień przed porodem wiesza firanki w oknach, jakby nie miała nic lepszego do roboty? Dlaczego znowu Ty? Dlaczego słowo „terminacja” kojarzy Ci się z termitami i czujesz jak ból wwierca Ci się w czaszkę?

Pierwsze kopnięcie.

Czy może być coś lepszego niż pierwszy znak, że nosisz w sobie dziecko? To wtedy zaczynasz je tak nazywać, prawda?  Oczywiście w tajemnicy przed światem, bo na zewnątrz to wciąż „tylko płód”, ale Ty wiesz, to Twoje dziecko.

A później okazuje się, że Twoja córeczka – idealna z 10 paluszkami u rączek i u stópek i z oczami, jak jej ojciec – ma wadę serca. Okazuje się, że nie możesz zrobić skóra do skóry, chociaż je miałaś wpisane w planie porodu. Chcesz tylko potrzymać swoją córkę. Nie możesz, Twoim dzieckiem muszą zająć się lekarze. Białe kitle, które uczestniczą w cudzie narodzin, biegną po korytarzu, a Ty słyszysz tylko stukot, jaki wydają ich klapki odbijające się  od twardego, szpitalnego linoleum. Siedzisz na nim później w szpitalnej koszuli, gdy nie masz już siły stać przy inkubatorze. Chciałabyś dziękować komuś, ale nie przychodzą Ci do głowy żadne słowa, bo i za co? Za dwie kreski, za pierwsze usg, za sześć miesięcy oczekiwania, czy za ból i strach, który wykręca Ci wnętrzności od dwóch tygodni?

Robisz sobie zakład, spierasz się sama ze sobą.

Jesteś jak „Matka” z baśni Andersena, idziesz. Nie możesz oddać rąk, bo nigdy jej nie obejmiesz, nie możesz oddać nóg, bo nigdy za nią nie pobiegniesz, nie chcesz oddawać oczu, bo musisz ciągle na nią patrzeć, a głos – i tak nie masz go w gardle. W końcu obiecujesz, zrzekasz się tego, co masz najcenniejsze. Odwieszasz na szpitalnym wieszaku swój talent, swoją skórę. Odnosisz na strych swoje projekty, zakopujesz w najczarniejszym dole własnej podświadomości sukcesy. Liczy się tylko ona i to, że (prze)żyje.

Myślałaś, że Ciebie to ominie, co?

Że syndrom pustego gniazda to tylko na filmach, że życie w zgodzie ze wszystkimi to może być Twoje życie, a nie refren jakieś durnej, hipisowskiej piosenki. Jesteś, zbyt wrażliwa i za mało zorganizowana. Niedopasowana do codzienności, niedostosowana. Nie bawi Cię szykowanie eleganckiego drugiego śniadania od szkoły, nie zgłaszasz się na opiekuna szkolnej wycieczki i po raz kolejny oblewasz sprawdzian na żonę, gdy śpisz do późnego popołudnia w ubraniu na Waszym łóżku. W nocy z kolei nie możesz spać, bo masz jak to wszyscy mówią „za dużo stresów”. Problem polega na tym, że Ty nie masz żadnych stresów, niczego nie masz, jest tylko pustka. Stajesz się pustą przestrzenią, niewypełnioną, białą plamą w domu, niezapisaną kartką, wolną od wszelkiej treści. Łykasz tabletki na sen, ale one tylko działają Ci na nerwy i nie możesz po nich prowadzić samochodu rano.

Gdzie jesteś, Bernadette?

Gdzie Ty się do cholery podziałaś ze swoją pasją tworzenia? Ze swoim wyczuciem i umiejętnością rozwiązywania problemów? Pomiędzy którą zmarszczkę, gdzie schowałaś swoje poczucie humoru i dystans do świata? Bernadette, w tej roli, którą dla siebie wybrałaś nie osiągniesz perfekcjonizmu.  Jesteś zakałą dla społeczeństwa i najwyższa pora, żebyś coś z sobą zrobiła, dziewczyno! Przecież nie powiedziałaś ostatniego słowa, co?

Gdzie jesteś, moja droga?

Gdzie zgubiłaś ten piękny uśmiech – między papką, a pleceniem warkoczyków do szkoły? Między złamaną ręką, a pierwszą pałą z klasówki? Gdzie podziała się Twoja miłość do muzyki i zamiłowanie po poezji? Zostało w samochodzie na parkingu pod szkołą tańca, a może na przedszkolnej wycieczce, gdzie wypadł pierwszy mleczak? Gdzie Twoje plany na życie? Spakowały się i pojechały na wymarzoną podróż do Portugalii? A może utopiłaś je w butelce wypijanego co weekend wina? Może przykryłaś je pierzynką sosu beszamel i upiekłaś w lasagne? A może Twoja radość kreowania przysiadła zmęczona między kolejną porcją modeliny i farbkami plakatowymi za 8,99?

Ja Ciebie będę wołać.

Nie przestanę, dopóki mnie nie usłyszysz i nie weźmiesz do ręki książki i nie zaczniesz śmiać się w głos albo śpiewać. Będę Cię szukać, bo musisz znowu pisać pierwsze, piec torty i robić tabele przestawne w Excelu. Będę szła za Tobą, bo wcale tak daleko nie odeszłaś, bo chociaż minęły lata, nie pokonałaś aż tak wielkiego dystansu, jak dzisiaj uważasz. I możesz mi zaprzeczać, ile chcesz, ale złapię Cię babo za kudły i wyciągnę z Ciebie tę świetną laskę, która po prostu śpi.

Czy ja dobrze widzę moja droga, kącik Twoich ust podnosi się nieznacznie do góry?