Nikt nie prowadzi tak biznesu, jak Klaudia z Madamy. Jej firma to ona, tak samo kobieca, poszukująca najlepszych rozwiązań, rozwijająca się w swoim tempie, unikająca porównań i stresu.

Jestem zdania, że warto inspirować się kobietami, które umiały obronić swoją wizję, które z odwagą realizują swój własny pomysł. To cenne, bo w biznesie łatwo się pogubić. Łatwo jest wpaść w schemat kontynuowany przez wiele konkurencyjnych firm, zamiast tworzyć swoją własną wizję.

Zamiast iść za tłumem, można znaleźć swoją własną ścieżkę. Może nie zawsze będzie łatwo, ale na pewno satysfakcjonująco.

Zapraszam na rozmowę z Klaudią Kuhn, która stoi za marka Madama.

Gdybyś miała swój biznes określić jednym zdaniem, to…? 

Tworzę piękne plannery, które pomagają kobietom spełniać marzenia i tworzyć życie, którego pragną. 

Jak to jest trzymać wyprodukowany przez siebie planner? Mam na myśli ten najpierwszy, premierowy, którym tak naprawdę zaznaczyłaś swoją wizję Madamy. 

Pierwsze emocje, jakie wtedy czułam, to duma, ekscytacja. Czułam się jak nowo  narodzona. Jakby moje życie się zmieniło i nic już nie było takie samo. Bardzo przyjemne doświadczenie przepełnione nadzieją. A potem zalały mnie myśli, czysto praktyczne. Analizowałam, co jest do ulepszenia, bo pierwszy Happy Planner kompletnie nie wyglądał tak, jak chciałam. 

 

Uważam, że kobiety mogą wszystko, jeśli tylko chcą po coś sięgnąć. I choć wierzę w  równość w biznesie, obie wiemy, że kobietom nie jest tak łatwo. Może nie do końca chodzi o system, ale na przykład o poczucie własnej wartości czy zbytnie  przywiązanie do własnych ograniczeń. Jak to jest prowadzić kobiecy biznes i to  jeszcze z sukcesem? 

Pytasz, jak to jest prowadzić kobiecy biznes z sukcesem. Ten koktajl uczuć bywa piękny. Spełnienie przeplatane z satysfakcją i wewnętrzną radością, że mogę komuś upiększyć świat, a sama się realizować twórczo. Paradoksalnie czuję się sprawcza przy częstym doświadczaniu tego, że nie mam kontroli nad wieloma sytuacjami i jestem też niesprawcza. Miłe jest też to, że mogę na sobie polegać, bo umiem zarabiać. To daje poczucie bezpieczeństwa. 

Jeśli chodzi o system, to nigdy nie pracowałam u kogoś, więc nie jestem bogatsza o takie doświadczenia. Jedyny system, w którym funkcjonowałam, to uczelnie. Jak byłam na studiach doktoranckich na ASP w Gdańsku, to czułam tę nierówność, choć nie wynikała z zachowania mężczyzn (w moim odczuciu zajmowali oni z 80% stanowisk, ale nie robiłam statystyk). Profesorowie byli bardzo nowocześni. Odnosiłam wrażenie, że czerpią wielką przyjemność z obcowania z młodymi studentami. Jakby ich to odmładzało i dodawało wigoru. Pamiętam za to czas, kiedy zaszłam w ciążę, a działem studiów doktoranckich zarządzała kobieta. Jej postawa rozczarowała mnie bardziej. W 8. miesiącu ciąży siedziałam na schodach kilka godzin, zaliczając jakiś bzdurny, dodatkowy wykład, a ta Pani miała z takiej nadambitniej postawy wielką satysfakcję. Domniemam, że musiała  sama wiele przejść na tej uczelni jako kobieta, aby się wybić i inna postawa nie była w jej zakresie tolerowana. Teraz jej współczuję i jestem też wdzięczna, bo przecież gdyby nie te kobiety, które musiały się przedzierać do patriarchalnego świata naśladując jego postawę – ja, moja córka i my wszystkie nie miałybyśmy tej wolności i prawa do edukacji oraz ekspansji. 

Jako przedsiębiorczyni raczej więcej nieprzyjemnych sytuacji miałam z kobietami, a nie mężczyznami. Zaczynając Madamę nie miałam kompletnie pojęcia o składaniu książek ani o ich wydawaniu. Jestem ogromnie wdzięczna wszystkim Panom z drukarni i firm papierniczych, którzy cierpliwie mi wszystko tłumaczyli, uczyli i uważnie słuchali. To byli moi Aniołowie. Partnerzy też mnie zawsze wspierali w moich ambicjach zawodowych. Na moje szczęście szowiniści nie stają mi na drodze. 

Jestem wysoką kobietą, z niskim głosem i uważnym, bystrym wzrokiem – tacy faceci, którzy nie lubią kobiet, wiedzą, że ode mnie energii nie dostaną, dlatego nawet nie próbują. Za to większą zazdrość, zawiść czy lęk próbowały przelać na mnie kobiety, ale też nie mam o to żalu, bo widziałam tego przyczynę – ich wewnętrzny brak wiary, że kobieta może być spełniona zawodowo. Dlatego teraz im współczuję i przytulam, a sama wiem, na co mnie stać i wierzę w siebie. To moje skarby i czyjeś cierpienie nie będzie ich umniejszać. 

Jeśli będziemy już dzielić działania zawodowe na kobiece i męskie, to uważam, że jest raczej ogromna różnica pomiędzy kobiecą a męską energią, a nie sukcesem kobiecej a męskiej firmy. Każda kobieta ma dostęp do męskiej energii w sobie, a mężczyzna do kobiecej. To bardzo złożone i nie chcę być tu zero jedynkowa. 

Poznałam kobiety, które sukces osiągały z męskiej energii (plan, zadaniowość, ciśnienie, sztywność, konkret) i facetów, którzy działali z serca, otwartości na przepływ i intuicję. Nie lubię dzielić tego na czarne i białe. To bardzo ogranicza wewnętrzne bogactwo człowieka. 

Z drugiej strony faktem jest, że ciało kobiety jest inne i rządzi się swoimi prawami. Mamy swoje cykle, hormony, macierzyństwo, a to wpływa na pracę. Tylko dlaczego to ma nam utrudniać osiąganie sukcesu? Mnie osobiście otwarcie się na kobiecą moc uratowało życie i dało większy osobisty sukces. 

 

 

Mam wrażenie, że prowadzisz firmę we własnym tempie, wsłuchując się w siebie, żadna z Ciebie z natury biznesowa pirania, raczej idziesz własną ścieżką. Jak to się robi? 

Dziękuję. Miło mi. Moją drogą było to, o czym mówiłam wcześniej – odkrycie swojej kobiecej esencji. Poznawałam ją, oswajałam i przyjmowałam. To była przemiana, która dała mi moc prowadzenia firmy we własnym tempie. Uczyłam się, jak to jest tworzyć i prowadzić firmę nieopierającą się na patriarchalnych zasadach, tylko na swoich. Bo w końcu Madama jest też dla mnie. Przepis na to znajduje się w naszym nowym Business Plannerze. 

Co najbardziej lubisz w swojej pracowni? Bo tak naprawdę Twoje biuro to nie biuro, to pracownia, to kreatywne miejsce spotkań… 

Biel, przytulność, ciszę, starą architekturę z duszą i to, że mieszkam ulicę dalej. Moja córka ma też obok szkołę, więc nie marnuję czasu na dojazdy. 

 

 

Praca na własnych zasadach to zawsze kilka kroków do przodu, a potem dwa do tyłu. Co poświęciłaś, by prowadzić Madamę? 

Świadomie poświęciłam i poświęcam czas. Bardziej czuję to jak wybór, a nie poświecenie. Jeśli mam intensywny okres twórczy czy sprzedażowy, to staram się być świadomą tego, że moja doba nie poszerzy się pięciokrotnie, więc aby coś dodać, trzeba coś odjąć. Robię wcześniej mapę celów. 

W tym roku wydałyśmy Happy Journal. Jest to dziennik z kartkami w kropki, ale na początku niego znajduje się nasza autorska mapa celów. W niej sprawdzam, jak się czuję, co się dzieje tu i teraz, co mogę odpuścić, aby dać czas Madamie. Przytomnie i w zgodzie z prawdą. 

Jak widzę, że moja córka mnie bardziej potrzebuje, czy moje zdrowie, to odpuszczam nowe projekty. Jak miałam czas wewnętrznej przebudowy i tworzyłam nowe życie, to nie projektowałam w Madamie nic nowego.  Madama miała po prostu utrzymać swój poziom, bo kupno nowego mieszkania czy mój rozwój był dla mnie ważniejszy. W tym roku z kolei doświadczam pełnego spełnienia na prywatnych płaszczyznach życia i ta nadwyżka energii, dobra i twórczości poszła w nowe, piękne i pomocne produkty jak Business Planner, Księga Przepisów czy Happy Journal.  

Lubię pracować w taki autentyczny i uczciwy sposób. Z poszanowaniem dla siebie, rodziny i klientów. Pazerna postawa i nastawienie na wieczny wzrost w firmie się u mnie nie sprawdzają. Przeczą mojej naturze. 

Kiedyś poświęciłam za to nieświadomie na pewno zdrowie. Madama osiągnęła sukces bardzo szybko i to mnie przerosło psychicznie i fizycznie. Byłam wtedy bardzo reaktywna i robiłam to, co trzeba było. Bezrefleksyjnie działałam, nie patrząc na potrzeby ciała. Nie umiałam wtedy nawet ich słyszeć. 

Wtedy właśnie się nauczyłam żyć w większej harmonii. Jestem wdzięczna za tę lekcję. 

Czym jest dla Ciebie sukces? Liczysz pieniądze, czy może dni urlopu które, jako szefowa, możesz sobie wziąć? 

Sukces dla mnie to DOBRE ŻYCIE. Takie, które aktualnie sprawia, że czuję spokój, obfitość, że lubię siebie. Zatem pieniądze są ważne i urlop też.  

 

 

Gdybyś miała napisać poradnik dla kobiet, jak stworzyć biznes życia, jaki miałby tytuł? 

Już stworzyłam i ma tytuł BUSINESS PLANNER. Zapraszam na stronę www.businessplanner.pl wszystkie Panie, które pragną stworzyć biznes z serca. 

Z czego jesteś najbardziej dumna? Jako kobieta i jako kobieta czynu. 

Z tego, że żyję. Żyję coraz bardziej świadomie w spełnieniu i wdzięczności mimo wielu trudnych doświadczeń. Z córki i bycia dla niej mamą, przekraczając swoje ułomności. Z tego, że umiem otworzyć serce raz jeszcze, chodź wcześniej bywało zmiażdżone. Z tego,  że czasami coś nie wychodzi, a ja doświadczona umiem ze świeżą wiarą zacząć od nowa. Z pokory i świadomości, że nie jestem pępkiem świata i umiem prosić o pomoc. Z tego, że  już nie porównuję swojego życia do życia innych, myśląc, że oni mają lepiej, a ja jestem taka pokrzywdzona. Z tego, że jestem wierna sobie, że mogę na sobie polegać, że mam odwagę iść za głosem serca. Ogólnie z dojrzałości, którą nabywam. 

Przeszłam dużo. Śmierć taty w tragicznym wypadku, ogromne długi rodzinne, chorobę siostry, operacje, rozstania, złamane serce, zdradę i świadomość tego, że mogłam to przeżyć, przepuścić przez siebie, że odważyłam się na terapię i rozwój, wyciągnęłam lekcje i żyję dalej dobrym życiem napawa mnie mega dumą. Wzrusza wręcz. Przybijam sobie pionę! 

Z Madamy też jestem dumna, a może bardziej wdzięczna, bo ona zrodziła się z darów wewnętrznych, które są we mnie. Od czasów studiów stałam się odważna. Mam to nawet na papierze. Moje nazwisko KUHN oznacza odważny. Moja koleżanka powiedziała mi ostatnio: Klaudia, Ty jesteś obfitością! I to prawda. Uwielbiam tworzyć i upiększać świat.  Nie sprawia mi to nieprzyjemnego wysiłku. Płodność do moje drugie imię. Jestem też iskrą. Aniołem zmiany, który sieje inspirację i nadzieję na lepsze jutro. I te wszystkie połączone ze sobą super moce – dane mi z góry – tworzą Madame. 

 

 

Od czego zaczynasz każdy dzień pracy? Bo ja, patrząc na Ciebie, myślę, że od niespiesznej kawy, aktualizacji mapy inspiracji. Patrzę na ciebie i widzę spokój, a nie poranne napięcie i stres. 

To zależy do etapu w życiu. Moje poranki oraz rytuały im towarzyszące zmieniają się elastycznie i dopasowują do tego, co się dzieje w firmie, rodzinie, zdrowiu. Nie lubię się spieszyć i stresować, dlatego z miłości do siebie staram się tak układać czas, aby czuć spokój. Tę postawę sobie wypracowałam i pracuję nad nią cały czas. Byłam z tych zachłannych, reaktywnych, którzy chcą wszystko kosztem siebie, w nadziei, że da im to spełnienie, a to gówno prawda. Przepracowałam ten schemat. Pamiętam jak na warsztatach Lowena poczułam w ciele pierwszy raz autentyczny spokój, który już ze mną został. To doświadczenie zmieniło wszystko. Wyznaczyłam nowe granice dla siebie i innych ludzi, aby ten spokój miał szanse się wydarzać. 

Aktualnie wstaje o 6:30. Wyciskam sok z selera naciowego, piję go i piszę dziennik lub kontempluję widok zza okna. Takie 20 minut dla mnie. O 6:50 wstaje moja córka, wtedy jemy wspólne śniadanie, szykujemy się i przed 8:00 odprowadzam Polę do szkoły i idę do biura. Pracuję zazwyczaj do 14:30 – 16:00. Żeby o tej godzinie wstać i czuć się dobrze, nałożyłam sobie dyscyplinę: kładę się do łóżka ok. 21:00-22:00 i pozwalam sobie tylko na czytanie lub przytulanie. Nie przeglądam internetu, social mediów, nie gadam ze znajomymi. To mój czas. 

Piątki są dniem bez pracy. Dniem tylko dla mnie. Chodzę wtedy na spacery, załatwiam swoje sprawy związane z urodą czy zdrowiem. Spotykam się z ludźmi. Takie wagary bez większego planu, gdy mogę płynąć i robić to, na co mam ochotę, nawet przeleżeć w łóżku cały dzień. Weekendy za to są czasem celebrowania domu i rodziny w pełnym jego  zakresie. Sprzątamy, pieczemy, razem jemy pyszne rzeczy, oglądamy filmy na projektorze, spacerujemy. Uwielbiam ten czas. Daje mi ogromne poczucie spokoju i bezpieczeństwa. Taka naładowana miłością z przyjemnością witam poniedziałki. 

Nadmienię, że nie zawsze taki plan da się utrzymać i to też jest ok. Czasami jest jakaś przedsprzedaż do ustawienia, choroba, wyjazd, inne ważne sprawy i to normalne. 

Czego jeszcze nie umiesz, a wiesz, że ta wiedza przydałaby Ci się w prowadzeniu  Madamy? 

Praktycznej wiedzy dotyczącej prowadzeniu biznesu online i marketingu uczę się cały czas, bo ona się zmienia, więc aktualnie nie mam listy „rzeczy do nauczenia”. Bardziej inwestuję w mój rozwój wewnętrzny, który ma zawsze ogromny wpływ na pracę, ale to się dzieje intuicyjnie i spontanicznie. Nie planuję tego. 

Jak łączysz bycie mamą i bycie bizneswoman? 

Normalnie. Myślę, że tak jak kobiety, które pracują u kogoś i są mamami. Moje życie jest podporządkowane mojej córce. Pracuję wtedy, kiedy jest w szkole. Jeśli wydarzy się sytuacja, że muszę pracować poza harmonogramem, to proszę mamę o pomoc. 

 

 

3 sprawy, które każdy powinien rozpisać lub się dowiedzieć, zanim założy własny biznes? 

Przepis umieściłam w Business Plannerze. Jestem za oryginalnością. Na początku bardzo ważne jest, aby odkryć, co się kocha robić i jakie ma się talenty. Miłość sprawia, że robimy coś, co nas karmi. Pracę nasyconą miłością czuć. Klienci to czują, bo jest autentyczna.  

Jak coś kochamy, a pojawi się problem czy wyzwanie, to nie rzucamy tego obrażone w kąt, bo to cenimy. Talenty i wyuczone umiejętności zapewniają nam, że to, co robimy jest dobre, a praca jest lżejsza. Warto je odkryć i skupić się na tym, co robimy najlepiej, i w rozwój tego inwestować czas. Aby praca nie była tylko pasją, ale także źródłem zarobku, ważne jest odkrycie, czego aktualnie potrzebują ludzie na świecie i za co są w stanie zapłacić. 

Bez klientów nie ma biznesu. Trzeba też przeanalizować konkurencję, i o ile ona ma na nas wpływ – zaoferować coś lepszego i innego.  

Na której pomyłce nauczyłaś się najwięcej? 

Na pomyłce, którą opisałam w Business Plannerze. Dotyczyła ona współpracy z pewną drukarnią, a dokładniej z jej właścicielką. W tamtym czasie potrzebowałam wzoru kobiety sukcesu i nawiązałam – wbrew swojej intuicji – współpracę z firmą, która nie wywiązała się z umowy. Wypalenie, którego wtedy doświadczyłam, dużo mnie kosztowało, ale nauczyłam się rozróżniać prawdę od swoich projekcji. Tych „pomyłek” było bardzo dużo. Czasami mam wrażenie, że Madama to moja szkoła dojrzałości :).

 

Katarzyna po raz pierwszy pomyślała o tym, kiedy dowiedziała się, że jest w ciąży. Jolka postanowiła to zrobić, kiedy była skrajnie zmęczona wiecznym kombinowaniem. Ewa nie miała skrupułów i zrobiła to, gdy tylko nadarzyła się okazja. Chociaż nie mówisz o tym głośno, Ty też masz czasem ochotę TO zrobić. Uciec. Schować się przed światem, rodziną, przed swoimi dziećmi. Bo przecież każda z nas ma czasem dość. Wychodzisz więc na kawę do przyjaciółki, na samotne zakupy, na fitness – tylko po to, by mieć czas wyłącznie dla siebie. Nie to, że nie kochasz swoich dzieci, ale zwyczajnie masz ich czasem dość. Skrajne zmęczenie, brak wsparcia, ciężkie dzieciństwo czy inne priorytety – właśnie z tym moje bohaterki zmagają się od lat. 

Ucieczka od odpowiedzialności

Katarzyna miała niecałe 9 miesięcy, kiedy matka porzuciła ją i jej tatę. Zajmowała się nią głównie babcia, która krótko po jej ósmych urodzinach zmarła. W tym właśnie momencie jakikolwiek „obraz rodziny” przestał dla niej istnieć.

– Gdy byłam nastolatką poznałam świetnego chłopaka. Tak mi się wtedy wydawało. Totalny zawrót głowy… Zamiast do szkoły, chodziłam z nim na wagary – absolutne szaleństwo, świat poza nim nie istniał. Ale nie byłam głupia, więc pilnowałam antykoncepcji – po dwóch latach znajomości, zmartwiona brakiem miesiączki, zrobiła test ciążowy. Pokazał dwie kreski. A przecież dopiero skończyła 18 lat. – Świat mi się zawalił… On od początku mówił otwarcie, że nie chce bawić się w tatusia. Padały propozycje przerwania ciąży. Nie byłam przekonana. Później powiedział: „zostaw w szpitalu”. Jednak nie to przerażało mnie najbardziej. Najgorsze było przede mną. Musiałam powiedzieć o ciąży ojcu. Rozmowa była krótka, trudna i bolesna. Tata słał pod moim adresem najgorsze epitety. Doszło nawet do rękoczynów. Uciekłam z domu, bo mój ojciec od zawsze miał „ciężką rękę” i wiedziałam, że na tym jednym razie się nie skończy. Mój „cudowny” chłopak też się odwrócił. Powiedział, że dopóki nie urodzę i nie oddam dziecka, on ze mną nie będzie. Nagle zostałam zupełnie sama, bez dachu nad głową i z dzieckiem w brzuchu… – wspomina. Pomogła jej ciocia i pozwoliła u siebie tymczasowo zamieszkać.

Miesiące mijały, ciąża się rozwijała i była coraz bardziej widoczna. – Ciocia pytała: co zrobię? Jak dam na imię? Nie byłam w stanie odpowiadać na te pytania, bo od samego początku wiedziałam, że ze szpitala wrócę sama… Było mi cholernie ciężko przez te 9 miesięcy, bo walczyłam z jednej strony z presją, z drugiej z instynktem macierzyńskim, który, czy tego chciałam czy nie, rozwijał się we mnie coraz bardziej. Starałam się izolować swoje uczucia i emocje. Praktycznie cała rodzina była zgodna w tym, żebym oddała dziecko – mówi Katarzyna. 

– Zaczął się poród. Ciężki, trudny. Nie byłam psychicznie przygotowana na to, co się działo. Po porodzie ja i dziecko zostaliśmy rozdzieleni. Byliśmy w dwóch różnych częściach bloku. Pielęgniarki wiedziały, lekarze również. Jeszcze w dniu porodu podpisałam dokumenty dotyczące pozostawienia dziecka w szpitalu. Odbyłam nawet kilkugodzinną rozmowę z panią psycholog. Pierwszą osobą, której mogłam otwarcie powiedzieć, co tak naprawdę czuję…  – wewnętrzna walka Katarzyny trwała. Nie mogła spać, nie mogła jeść i ciągle płakała. 

Minęła druga doba po porodzie, więc mogła wrócić do domu. – Kiedy pakowałam swoje rzeczy, dostałam wiadomość sms od cioci: „Spróbuj dziecko wychować. Oddać zawsze zdążysz, jeśli macierzyństwo Cię przerośnie. Ale najpierw spróbuj. Ile będę mogła, tyle Ci pomogę”. Ta wiadomość zmieniła w moim życiu wszystko. Ktoś w końcu uwierzył. Ktoś w końcu powiedział „SPRÓBUJ” zamiast „ODDAJ” – poprosiła o przyniesienie dziecka i natychmiast podarła dokumenty, które wcześniej podpisywała. – Zdecydowałam się na samotne macierzyństwo. Dziś mam 30 lat i patrząc z perspektywy czasu na swoją decyzję, wiem, że bardzo żałowałabym, gdybym postąpiła inaczej. Wciąż mam wyrzuty sumienia, że w ogóle myślałam o tym, by porzucić moje maleństwo. Jednak moje przeżycia nauczyły jednego: by nie oceniać ludzi na podstawie ich wyborów i decyzji, bo każdy człowiek ma zupełnie inny bagaż doświadczeń i scenariusz – dodaje. 

Ucieczka od stereotypów

Jolka jest młodą i atrakcyjną dziewczyną. Mówi o sobie – przede wszystkim kobieta, handlowiec, przyjaciółka, córka, siostra, matka. W takiej kolejności. Sama wychowuje prawie 4-letniego syna.

– Ja w ogóle nie chciałam mieć dzieci. Świadoma bezdzietność. Jakiś rok przed ciążą dowiedziałam się, że ze względu na różne przypadłości, typu zrosty na jajowodach, policystyczne jajniki, itp. raczej naturalnie w ciążę nie zajdę. Więc się nie przejmowałam. I przez to któregoś wieczoru uznałam, że skoro nie mogę mieć naturalnie dzieci, to nic się przecież takiego nie stanie. No i dziś mam Stacha – mówi. Kiedy dowiedziała się, że jest w ciąży, była przerażona. Nie wierzyła w to, co się dzieje. Czuła się jak zdrajca, bo jej siostra, z którą do tej pory była bardzo blisko, jest bezpłodna i ma adoptowane dzieci. Myślała nawet o aborcji, ale na pierwszym USG usłyszała bicie serca. – I już nie mogłam. Postanowiłam urodzić – dodaje. 

– Miałam kawalerkę na drugim końcu miasta, z dala od mojej rodziny. Wiedziałam, że z dzieckiem sama sobie nie poradzę. Miałam też trochę problemów zdrowotnych. Lekarz prawie całą ciążę powtarzał, żebym się nie przyzwyczajała – przypomina sobie Jolka.  Nie mogła liczyć na wsparcie ze strony partnera. – Relacja z nim zawsze była mocno skomplikowana, a ja miałam w ciąży budyń zamiast mózgu. W 3. miesiącu ciąży częściowo wyszły skrzętnie ukrywane grzechy i grzeszki ojca mojego dziecka. Wtedy postanowiłam, że to będzie samodzielne macierzyństwo. W sumie on swoim zachowaniem bardzo ułatwił mi decyzję – wyznaje. 

Jedyną osobą, na którą mogła przynajmniej częściowo liczyć, była jej mama. – Obiecywała mi pomoc. Ale już wtedy pojawiło się jej klasyczne dogadywanie, które z czasem tylko narastało. Zaczęło się od strofowania: „nie gładź tak tego brzucha przy Sandrze, bo jej przykro” – opowiada Jolka.  Później były rady, które tylko pogorszyły całą sytuację. – Nawet w momencie, kiedy powychodziły na jaw różne złe informacje o ojcu mojego dziecka, a ja chciałam go od razu rzucić, mama przekonywała, że jeszcze mi się przyda. Najgłupsza rada. Gdybym posłuchała siebie, byłoby mi dużo lżej – Jolka wciąż miała nadzieję i chciała, żeby jej mama się nie myliła. Że warto dać mu jeszcze szansę. – Już w ciąży tak naprawdę byłam sama. A przez tę nadzieję pozwoliłam być mu blisko. Za blisko. On nie uznał Stasia. Ja nie naciskałam. Mimo że nie byliśmy już parą, czasami sypialiśmy ze sobą. W sumie to tylko w seksie się sprawdzał – kwituje. 

Pierwszy raz uderzył ją 4 miesiące po porodzie. – Wyjechał do Anglii. Wrócił na święta. Przepraszał. Chciał mieć kontakt z synem. Niedługo potem uderzył mnie znowu. To człowiek z chorą psychiką. Wmawiał sobie, że jak jemu nie chcę dać, to pewnie z każdym innym chodzę do łóżka. Krzyczał, wyzywał od najgorszych. Z resztą nie pierwszy raz. Później uderzył w bark. Odchyliłam się i tylko dzięki temu nie dostałam w twarz. Nachodził mnie. Miarka się przebrała, kiedy porwał Staśka od mojej mamy z domu. Złapali go chyba po godzinie. Okazało się, że to nie były jego pierwsze problemy z prawem. Odsiedział pół roku za alimenty. Tego też dowiedziałam się później. Ojciec mojego dziecka jest patologiczny. Wstydzę się tego – mówi Jolka. 

Chociaż mama jest dla niej właściwie jedynym wsparciem, wpędza ją w nieustanne kompleksy. – Mówi mi, że cierpliwość bierze się z miłości. A ja nie mam w sobie cierpliwości. Czuję się często przez to jakbym nie kochała swojego synka. Wstydzę się mówić o moich złych uczuciach. Ludzie tego nie rozumieją. Te szkodliwe stereotypy: jak matka to już nie człowiek. Nie kobieta. Nie obywatel, który chciałby się społecznie udzielać. Ja nie spełniam się w macierzyństwie. Kiedyś w pracy mało mnie nie zżarły, bo powiedziałam, że mój syn nie jest sensem mojego życia. Chcę żyć, a nie być tylko żywicielką. Ona też tego nie rozumie. Z resztą z mamą relacja jest od zawsze bardzo trudna. Siostra od 4 lat dwa razy została mi dzieckiem. Mama zostaje, ale marudzi. Czasami mam wrażenie, że mama pomaga mi na pokaz. Może jestem niesprawiedliwa, ale tak właśnie czuję – opowiada. 

Pracuje w handlu od 6 lat. Stabilność finansowa jest dla niej bardzo ważna. – Najgorsze jest to, że moja matka i siostra nie bardzo rozumieją, że miłością do syna kredytu i czynszu nie opłacę. Kiedy zaczęło się robić krucho z pieniędzmi, postanowiłam wyjechać. Sama bez dziecka. Byłam zmęczona ciągłym kombinowaniem w kwestiach finansowych. A poza tym, jestem osobą, która lubi być sama. Czasami muszę. Mam dni, że każdy dotyk doprowadza mnie do wrzenia, a Młody jest tulasek i tulę to, żeby nie rósł w kompleksach odrzucenia, bo i tak mam już poczucie winy za brak ojca – tłumaczy Jolka.  Ostatecznie nigdzie nie wyjechała. Żal było jej dziecka. Przyznaje jednak, że niekiedy dostaje furii i żałuje, że go urodziła. – Czasami w dzikiej awanturze potrafię wykrzyczeć mamie, żeby go sobie zabrała. Że będę jej płaciła alimenty. Bo ja już nie mam siły być matką. Krzyczę, że oddam go dawcy – wyznaje.  Ale za bardzo go kocha, by zostawić. 

 

Ucieczka przed problemami

Ewa jest po 40. Od blisko 10 lat wyjeżdża do pracy za granicę. Jej męża opisać można spokojnie mianem słomianego wdowca. – Takie mamy czasy. Dla ludzi z zawodowym wykształceniem, w takiej małej wiosce jak moja, zwyczajnie nie ma pracy. Co miałam siedzieć na tyłku jak reszta i zasiłek pobierać? Ja nie z tych. Tym bardziej, że ktoś musi na dom zapracować – opowiada Ewa.  Na męża w tej materii liczyć nie mogła. Z rentą inwalidzką, alkoholik, nierób. W domu mieszka jeszcze jej ojciec i nastoletni syn. Trzech chłopa i ona jedna. – Po raz pierwszy wyjechałam do Holandii na truskawki. Koleżanka mnie namówiła, wszyscy wyjeżdżali. Ciężka praca, ale kasa sensowna. A pieniędzy było trzeba. Nie było mnie w domu kilka tygodni. Czasem zjeżdżałam na weekend, ale sporadycznie, bo to kosztowało, a chciałam zarobić jak najwięcej, żeby i na zimę nam starczyło na życie. I tak co roku – mówi. Nawet nie zauważyła, kiedy zaczęła wyjeżdżać na dłużej. Po pewnym czasie właściwie przeprowadziła się pod Amsterdam, a do Polski przyjeżdżała tylko na święta, żeby zostawić trochę pieniędzy.

Ojciec zaczął chorować. Mąż niby zajmował się domem i synem, ale też coraz bardziej podupadał na zdrowiu, szczególnie psychicznym. Syn przestał się do niej odzywać. Nie chce utrzymywać kontaktu z matką. – Nie zrozum mnie źle, ale ja chyba tego potrzebowałam. Odciąć się, uciec z tamtego miejsca, które mnie tylko dobijało i przytłaczało. Ja nie mogłam tam oddychać. Dusiłam się. Nie to, co tu. Tu jestem wolna. Nie muszę zabiegać o dom, podstawiać obiadów pod nos i martwić się o niezapłacone rachunki. Nie mam wyrzutów sumienia. Moje dziecko jest już pełnoletnie. Nie potrzebuje mnie. Wspieram ich finansowo, chociaż właściwie mnie już tam nie ma. Ale pomagam na swój sposób – tłumaczy Ewa.  

Powroty?

Dziś Ewa prowadzi zupełnie inne życie. Na poziomie. Ma nowego partnera i plany na przyszłość. Nie utrzymuje kontaktu z rodziną w Polsce. Nawet już nie przyjeżdża. – Dawid [syn, przyp. red.] jeszcze tego nie rozumie i dlatego się na mnie wścieka. Może kiedyś spojrzy na to wszystko z innej perspektywy. Kiedy założy swoją rodzinę i będzie miał dzieciaki do wykarmienia. Może wtedy przejrzy na oczy i zrozumie, jak czasem jest ciężko. Szczególnie, gdy znikąd nie ma się wsparcia. 

Jolka przyznaje, że ciągle męczy ją jedna myśl. – Wiesz, czasami mam takie przekonanie, że mój syn będzie miał przeze mnie fatalne życie. Że byłby szczęśliwy, gdybym się usunęła, uciekła, wyjechała. Takie mam natręctwo – mówi Ewa. 

Katarzyna spotkała swoją mamę dwa lata temu. Powiedziała jej, że cieszy się, że nie uciekła od odpowiedzialności, że nie popełniła tego błędu, co ona. – Powiedziałam jej też, że jest mi jej żal, bo bardzo wiele w swoim życiu straciła.

 

Imiona bohaterek i ich rodzin zostały zmienione.