Kojarzą się z cellulitem, byciem matką, życiem po 40-tce i ogólnym zaniedbaniem. W rzeczywistości, rozstępy pojawiają się nie tylko na skórze żeńskiej i dojrzałej, ale występują także u nastolatków czy u mężczyzn. Dlaczego w takim razie wciąż się ich wstydzimy?

Skąd te rozstępy?

Co zrobiłyśmy nie tak? To pytanie dręczy zapewne wiele z nas. Widząc wrzecionowate pasma na swoich udach, piersiach czy pośladkach, zastanawiamy się, czy niedostatecznie dbałyśmy o swoją skórę, o odżywianie i o swoje ciało? Czy te nieestetyczne linie, burzące idealny posąg naszej kobiecości, są naszą winą? Odpowiedź na te wszystkie rozterki brzmi: nie. Skoro takie ślady są na Twoim ciele, to najwidoczniej musiały się tam pojawić. Nie są już tylko „na” Twojej skórze, ale są „nią” – Twoją integralną częścią, czy tego chcesz, czy nie.

Skoro już wyjaśniliśmy sobie kwestię tego, że zdecydowanie nie miałyśmy na to wpływu, warto zadać sobie kolejne pytanie: dlaczego one w ogóle miały czelność się pojawić?

Nie musimy przeżyć ciąży, żeby na naszym ciele pojawiły się takie blizny. Rozstępy są skutkiem „nienadążalności” naszego ciała nad zmianami, jakie je obejmują i mielą w każdą możliwą stronę. Przy nagłej zmianie wagi w krótkim czasie, czy przez zaburzenia hormonalne, skóra nie nadąża się rozciągnąć. Niczemu nie jesteśmy winne, a rozstępy są czymś całkowicie naturalnym. Bywa, że nazywane są „symbolem kobiecości”, chociaż to przecież żaden wyznacznik – nie wpadnijmy ze skrajności w skrajność; nie trzeba ich mieć, żeby czuć się kobietą. Rozstępy nie powinny być ujmą, tylko możliwym, naturalnym elementem naszego jestestwa, jak piegi czy pieprzyki.

Czas na coming out

Coraz więcej kobiet, także ze świata show biznesu, decyduje się na pokazanie ciała, które niekoniecznie wygląda jak z okładki lśniącego magazynu. Takie coming out’y bywają sensacją – jakby rozstępy były czymś całkowicie niezwykłym, a przyznanie się do ich obecności wymagało niemożliwych pokładów odwagi. Na taki (głośny) krok decydują się nie tylko osoby publiczne, jak na przykład żona Johna Legenda, Chrissy Teigen, ale tabu starają się przełamać także światowe marki. ASOS, znana brytyjska firma odzieżowa, pokazała ostatnio kampanię związaną z kolekcją strojów kąpielowych. Ciała modelek nie zostały wyretuszowane; na zdjęciach blizny po trądziku czy rozstępy są dokładnie widoczne. Jak widać, opłaca się być prawdziwym, bo zamiast fali negatywnych opinii, kampania spotkała się z bardzo pozytywnym odzewem.

Niezależni artyści też starają się dołożyć swoją cegiełkę. Dwudziestojednoletnia artystka z Hiszpanii, Zineta, całą swoją działalnością przełamuje obecnie przemilczane tematy. Walczy z seksizmem robiąc subtelne zdjęcia kobiecym piersiom zza delikatnych kwiatków. Próbuje pokazać, że miesiączkowe przeciekanie jest czymś, co po prostu się zdarza. Zineta zrealizowała także projekt dotyczący kobiecych stretch marks. Używając farb, kolorowała kobiece rozstępy, nie przykrywając ich czy maskując, ale specjalnie zwracając na nie uwagę. Sama twierdzi, że blizny są unikalne i sprawiają, że każda z nas jest wyjątkowa.

Między wstydem a rywalizacją

Jakiś czas temu dodałam na Instagram zdjęcie fragmentu swojego uda, na którym są widoczne te małe, jasne błyskawice. Dostałam spory odzew; od pytań od facetów, czy mogę wysłać im to zdjęcie bez majtek, przez pochwały i nagany mojej „odwagi”, aż po pytania od młodych dziewczynek, które nie wiedzą do końca, co to jest, a zaobserwowały identyczne blizny na swoich ciałach. Nie spytają o to swoich mam, bo zwykle dojrzałe kobiety jasno wiążą problem i występowanie rozstępów z ciążą, a nie możliwością pojawienia się ich w okresie dojrzewania czy przez zaburzenia odżywiania, które często dotykają nastolatków. I po części dlatego właśnie głośne mówienie o rozstępach jest takie istotne.

Natalia, prowadząca kanał Pink Candy w serwisie YouTube, na którym mówi o seksie i seksualności, wstawiła niedawno zdjęcie swoich rozstępów na fanpage kanału. W opisie krótko opisała sytuację, w której jedna z jej widzek zwierzyła się, że właśnie przez rozstępy boi się rozebrać przed swoim chłopakiem. Pod postem, wśród masy pozytywnych komentarzy, pojawiły się także wartościujące – takie, w których kobiety jakby w wyścigu walczyły o to, która ma te blizny większe i które już są kompleksami, a które jeszcze nie powinny. Ta rywalizacja, („chyba prawdziwych rozstępów nie widziała”; jakby większe miałby być prawdziwe, a te mniejsze, już całkowicie fikcyjne i nic nie znaczące) zszokowała mnie i zdegustowała – jak to się stało, że my, kobiety, zaczęłyśmy między sobą walczyć, zamiast się wspierać i motywować?

Rozstępy nie mogą być brzydkie, skoro są Twoje

To, czy mamy rozstępy, czy nie, i jeśli tak, to jak duże, nie powinno mieć żadnego znaczenia. Ważne jest to, co mamy w głowie i czy mamy z nimi jakiś wewnętrzny problem. Nikt – chłopak, przed którym planujemy się rozbierać, plażowicze na ręcznikach obok czy koleżanki w szatni od WF-u – raczej nie będą mieć problemu z tym, czy i ile mamy blizn. Wszystko – strachy, obawy i kompleksy są w naszej głowie. I to od nas zależy, czy będziemy chciały się ich pozbyć.

Na prawym nadgarstku mam bliznę po trzech szwach. Kiedyś, będąc dzieckiem, w ramach zabawy z koleżankami, wyważyłam drzwi do swojego pokoju, które miały szklane szybki. Patrząc na tę małą, zabliźnioną drabinę, uśmiecham się za każdym razem przypominając sobie tą głupotę. Kocham tę bliznę, tak jak kocham blizny na moich udach, pod linią majtek. Nie powstały z głupoty, ale z natury i są integralną częścią mnie. Są piękne, bo są moje.

Chciałabym poruszyć dziś temat bardzo delikatny. I wyjątkowo zależy mi na tym, aby nie zostać źle odebraną. Wszak hormony ciążowe i Internet to zdecydowanie połączenie wybuchowe i wystarczy chwila nieuwagi, aby ukręcić na siebie bat, któremu nie dam rady.

Pamiętam doskonale okres moich obydwu ciąż. Człowiek na zwolnieniu lekarskim miał aż nadto czasu, aby wsłuchiwać się w siebie i doszukiwać się złowrogich symptomów we wszystkich ciążowych dolegliwościach. Na szczęście moja wyrozumiała pani doktor z anielską cierpliwością odpowiadała na telefony i smsy. Dodatkowo, każda wizyta u niej rozwiewała wszelkie wątpliwości i choć chwilę mogłam odetchnąć z ulgą. I całkiem świadomie napisałam „chwilę”, bo ta ulga była uczuciem naprawdę rzadkim i wyjątkowo krótkotrwałym. Prawdopodobnie taka uroda większości ciężarnych, zwłaszcza pierworódek. Ja niestety miałam na swoim koncie smutne ciążowe historie, dlatego dodatkowo dmuchałam na siebie i chuchałam. Zresztą nie tylko ja- cała rodzina oraz większość lekarzy, z którymi miałam okazję się spotkać, wykazywało się ogromną dozą empatii.

Ale co by się stało, gdyby wspomniana pani doktor nie potrafiła pocieszyć mnie słowem, gestem czy milionem podobnych przykładów? Co by było, gdyby wyniki badań nie przedstawiały się tak jednoznacznie?

Jak wszyscy doskonale wiemy, w ciąży należy się badać. Nasz publiczny system opieki zdrowotnej podchodzi do tematu trochę bardziej powściągliwie. Znam natomiast przypadki kobiet, które swoje ciąże prowadziły jedynie w publicznych placówkach, zadowalały się taką ilością badań USG, jakie nam jaśniepanujący NFZ zaoferował i były ukontentowane swoim wyborem. Fakt, były to ciąże książkowe, bez żadnych komplikacji i pewnie trochę z tego faktu wynika to, że dziewczyny nie zgłaszały zastrzeżeń. Dodatkowo, ponieważ ciąże prowadziły publiczne przychodnie, nikomu nawet się nie śniło, aby ciężarne wysyłać na jakieś BADANIA PRENATALNE. Co to, to nie. Nie ma wskazań, delikwentka jest jeszcze przed 40tką, to po co narażać budżet państwa na takie wydatki.

Kiedy zaszłam w ciążę z Młodym i ja chciałam być jak one.

Tzn. wierzyłam, że skoro ma się udać, to uda się tę ciążę przeprowadzić na NFZ. No i trochę też, jako ciążowa fatalistka, nie wierzyłam równocześnie w to, że w ogóle się uda. Typowy dla ciężarnych z przeszłością dysonans. Moja rejonowa przychodnia i podejście lekarzy, szybko wyjaśniły mi, że jestem w błędzie. I nawet nie chodzi mi o pianie z zachwytu nade mną i nad moim stanem błogosławionym, ale o zwykłą ludzką uprzejmość. Po tym jak pani doktor w trakcie króciutkiej pierwszej wizyty, kiedy chciałam opowiedzieć o wcześniejszej chorobie i operacji tarczycy, zajęta papierami, rzuciła mi krótko przez zęby „cicho być, zwolnienie wypisuje”, a pan doktor, na kolejnej wizycie (w przychodni było dwóch lekarzy, a poprzednia pani doktor od razu na USG potwierdziła ciążę), zanim w ogóle spojrzał w kartę, zbadał mnie ginekologicznie i orzekł zupełnie lekkim tonem- „żadnej ciąży tu nie widać, ale przyjdzie na USG za 2 tygodnie, to zobaczymy”, stwierdziłam, że jednak takiego podejścia nie ogarnę i znajdę sobie prawdziwego lekarza z powołania. I zanim ktokolwiek powie, że francuski piesek ze mnie, że zwyczajnie ze mną rozmawiano i w ogóle o co całe halo, to wspomnę raz, bardzo krótko i bez przesadnej czułości, bo to nie jest miejsce na takie historie, że byłam wtedy już po dwóch poronieniach.

A teraz do rzeczy. Znalazłam wymarzoną ciążową opiekę i przez obie kolejne ciąże zostałam przeprowadzona wspaniale.

Moja doktor skierowała mnie nawet do specjalnej poradni genetycznej w szpitalu, gdzie fachowe, mega dokładne badania prenatalne wykonano mi dodatkowo zupełnie za darmo. Badania w takich poradniach wykonywane są wyjątkowo skrupulatnie. Gdyby mnie tam nie było, nie uwierzyłabym, że to wszystko dzieje się w Polsce. Otóż serie badań poprzedza zebranie dokładnego wywiadu. O chorobach w rodzinie matki i ojca dziecka, ich wieku, o paleniu i piciu alkoholu, o trybie życia. Same badania składają się z USG pod koniec I trymestru ciąży, podczas którego mierzona jest przezierność karkowa dziecka oraz z badania krwi- test PAAPA. Następnie wyniki wpisywane są do specjalnego systemu, który wylicza potencjalne, statystyczne ryzyko urodzenia chorego dziecka. Ryzyko podawane jest w formie skali np. 1:10000000 i później grupowane jako małe, średnie lub wysokie. Kolejnym etapem badań w poradni jest USG w połowie ciąży. Wówczas lekarz wyjątkowo dokładnie bada anatomię dziecka poprzez ultrasonograf, w poszukiwaniu ewentualnych zmian i deformacji świadczących o chorobie genetycznej. Wyniki drugiego badania ponownie wprowadzane są do systemu i ponownie wylicza się na ich podstawie statystyczne prawdopodobieństwo urodzenia chorego dziecka. Do szpitalnego systemu można także wpisać dane z tych samych badań w poprzedniej ciąży zakończonej urodzeniem zdrowego dziecka. U mnie ta opcja zadziałała przy Młodej, bo suche wyniki nie prezentowały się wówczas jakoś wybitnie imponująco, a skorygowane o poprzednie dane, dały jednak przyzwoity wynik. Gdy wyniki nadal przedstawiają się niekorzystnie lub dwuznacznie, proponowana jest amniopunkcja, czyli pobranie płynu owodniowego płodu i zbadanie bezpośrednio jego pod kątem zaburzeń genetycznych. Ze względu jednak na ryzyko wiążące się z tym zabiegiem, wedle mojej wiedzy, decyduje się na nią niewielki odsetek ciężarnych.

I teraz, wracając do clou tego całego tekstu, czyli do wyników badań, to przyznam, że nie wiem, co mi one dały.

Ciągle się zastanawiam, po co one są? I jestem w stanie wyobrazić sobie, że te badania mają sens tylko w jednym przypadku- kiedy w 100% potwierdzają, że są zmiany genetyczne, że zmiany są duże, nieodwracalne i ewidentne. Tylko wtedy co z takim wynikiem zrobić? Decyzja w tym zakresie pozostawiona jest sumieniu kobiety, a jak pisał klasyk „tyle wiemy o sobie, ile nas sprawdzono”. Mogę sobie wyobrazić, że badania prenatalne ważne są także, kiedy któreś ze schorzeń dziecka można już leczyć w czasie ciąży albo być gotowym do podjęcia tej akcji zaraz po porodzie. Wtedy to ma zdecydowanie sens. Poza tym jednym wynikiem, potwierdzającym zmiany rozwojowe u dziecka, żadne badania nie są w stanie zagwarantować, że wszystko będzie OK. Takie badania, to zawsze statystyka, rachunek prawdopodobieństwa. I dopóki istnieje choć 1% szans na to, że wszystko będzie w porządku, to czemu mamy przypuszczać, że będzie inaczej? W końcu ten jeden statystyczny procent na te miliony ciężarnych, to nadal jest ogromna liczba urodzonych zdrowych dzieci. Z drugiej strony nigdy nie ma pewności, że zdrowa genetycznie ciąża zawsze zakończy się dobrze- historia zna w końcu mnóstwo przypadków, w których przy samym porodzie popełniono tragiczne w skutkach błędy.

Może w związku z tym faktycznie dziewczyny, które nie wykonują takich badań, nie są nawet o nich informowane, wychodzą na tym lepiej?

Skoro nie ma możliwości, żeby powiedzieć, że na pewno będzie dobrze, po co w ogóle udostępniać w swojej głowie tak szerokie pole na domysły i dywagacje? Bo jaką różnicę przyszłej matce robi informacja, że szanse na urodzenie chorego dziecka ma jak 1:250000, a nie jak 1:500000? To nadal nie daje żadnej pewności…

I powiem Wam jeszcze, że nie znam innej grupy społecznej, która potrafi zamartwiać się z takim zacięciem, jak kobiety w ciąży. Wiem, bo tam byłam 😉 Jesteśmy mistrzyniami dzielenia włosa na czworo i czarnowidzenia. Całe dni spędziłam zadręczając się myślami, co to będzie, jeśli nie wszystko pójdzie dobrze? A co jeśli przy statystycznej możliwości urodzenia chorego dziecka jak 1:100000000000, to ten jeden to będę akurat ja?? W zadręczaniu się osiągnęłam chyba absolutnie wszystkie granice, dotarłam na szczyty absurdu, do tego stopnia, że nie mam ani jednego zdjęcia z okresu ciąży. Byłam tak przerażona tym, że mimo statystycznie dobrych wyników, nikt nie da mi żadnej gwarancji, że cały proces nazywany ciążą, uda się przeprowadzić z sukcesem, że wolałam profilaktycznie nie mieć żadnych dowodów, które kiedyś mogłyby przypomnieć mi, że w tej ciąży byłam. A tu proszę- taka niespodzianka. I to dwukrotnie 😊

Piszę to wszystko po to, żeby dodać otuchy dziewczynom, które są właśnie w ciąży i są przerażone.

Które otrzymały wyniki badań, które o niczym jeszcze nie przesądzają, ale zdołały już trwale zburzyć spokój i wpuścić do domu podłych gości- Niepokój, Strach i Niepewność. To, że się boicie, jest zupełnie normalne. Co więcej, całkiem dobrze o Was świadczy – jesteście świadomymi przyszłymi matkami, które starają się dołożyć wszelkich starań, aby wszystko było dobrze. Już teraz troszczycie się o własne dziecko i trzymacie rękę na pulsie. Nie ma takiej siły, która zdołałaby Was uspokoić na te miesiące do rozwiązania. Nikt nie jest w stanie zrozumieć targających Wami emocji, które bardzo płynnie i szybko przechodzą od totalnej euforii do stanów depresyjnych. Wspomniany na wstępie koktajl hormonalny dodatkowo nie ułatwia logicznego myślenia i chłodnej analizy. Ten stan po prostu trzeba przetrzymać. Zacisnąć zęby i postarać się nie ześwirować. I spróbować porozmawiać. Z kimś bliskim albo z panią fryzjerką. Komuś się wygadać i dać upust tej potężnej zawierusze, które szaleje w Waszych duszach. Może to nie jest pocieszające, ale już nigdy nie przestaniecie się martwić o to małe serducho, które bije pod Waszym, więc jedyne, co możecie zrobić, to to zaakceptować. Za kilka miesięcy ten strach będzie już tylko wspomnieniem, a życie i tak przyniesie rozwiązanie większości problemów.

Designed by yanalya / Freepik